100.02. Tevsik Zorunluluğu
Kasım 7, 2024VUK’un 280. maddesinde; “yabancı paralar borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayicinin takarrüründe muvazaa olduğu anlaşılırsa bu rayiç yerine alış bedeli esas alınır. Yabancı paranın borsada rayici yoksa değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tespit olunur. Bu madde hükmü yabancı para ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçlar hakkında da caridir. Bunlardan vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçlar, bu Kanunun 281 ve 285 inci maddeleri uyarınca değerleme günü kıymetine irca edilebilir. Ancak senette faiz oranının yazılı olmadığı durumlarda değerleme gününde geçerli olan Londra Bankalar Arası Faiz Oranı (LİBOR) esas alınır” ifadesi yer almaktadır.
Bu düzenlemeye göre; yabancı paranın borsada rayici yoksa değerlemeye uygulanacak kur Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecektir. Ancak Türkiye’de yabancı paraların işlem gördüğü kambiyo borsası bulunmadığı için yabancı paralar, Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecek kur üzerinden değerlenecektir.
130 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğine göre; Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından kurlara ilişkin bir tespit yapılmadığı sürece, TCMB tarafından tespit ve ilân olunan döviz alış kurlarının değerlemelerde esas alınması gerekmektedir.
394 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğine göre; değerleme günü itibariyle bakanlıkça kur ilan edilmediği durumlarda TCMB tarafından ilan edilen kurların esas alınması gerekmektedir. Bu şekilde yapılacak değerlemelerde efektif cinsinden yabancı paralar için efektif alış kurunun (bulunmaması halinde döviz alış kurunun), döviz cinsinden yabancı paralar içinse döviz alış kurunun uygulanacağı tabiidir.
Buna göre; yabancı paralar, Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilan edilen kurla, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca kur ilan edilmemesi halinde ise değerleme gününde TCMB tarafından Resmi Gazete’de ilan edilmiş olan döviz alış (efektif alış) kuruyla değerlenmelidir.
TCMB tarafından her iş günü saat 15:30 itibariyle belirlenen döviz kurları ertesi günün resmi gazetesinde ilan edilmektedir. Değerlemede ise ilan edilen kurların esas alınması gerekmektedir. Dolayısıyla değerleme yapılırken, değerleme gününde Resmi Gazete’de ilan edilmiş, ancak bir önceki güne ait olan döviz kurları esas alınmalıdır.