102.02. Banka Mevduatları ve Faizlerinin Muhasebeleştirilmesi

VUK’un 281. maddesine göre; mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit alacaklar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır. Bu nedenle mevduatta yer alan tutarlara her geçici vergi döneminde faiz tahakkuku yapıp kazancın tespitinde dikkate almak gerekmektedir.

Örneğin; bir yıl vadeli, %15 faizli, 100.000,00 TL’lik mevduata ilişkin muhasebeleştirme işlemleri aşağıdaki gibi olacaktır. 

Mevduat hesabına para aktarılması aşağıdaki gibi muhasebeleştirilecektir.

Geçici vergi döneminde atılacak tahakkuk kaydı aşağıdaki gibidir.

* Faiz Tutarı: 100.000,00*0,15*60/360

Tahakkuk kaydında dikkate alınan faiz geliri stopaj düşülmemiş brüt faiz tutarı olmalıdır.

* Faiz Tutarı: 100.000,00*0,15*90/360

2019 hesap dönemine isabet eden yukarıdaki 6.250,00 TL’lik faiz geliri 2019 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilerek vergisi ödenmelidir.

Söz konusu tahakkuk kaydı 2020/1. ve 2020/2. geçici vergi dönemlerinde de aynen tekrarlanarak toplam 7.500,00 TL tahakkuk kaydı atılmalıdır.

Mevduatın vadesi olan 01.08.2020 tarihinde ise aşağıdaki muhasebe kaydı atılmalıdır.

Diğer taraftan mahsup işleminin yapılabilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin beyannameye dâhil edilen gelir veya kazanca ilişkin olması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle mahsup ve iadeye konu edilecek olan stopaj tutarının, ilgili olduğu gelirin de aynı beyannamede beyan edilmesi gerekmektedir.

Ancak bu düzenlemenin, kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılan stopajlar için geçerli olduğu, kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihten sonra yapılan stopajlar için geçerli olmadığı kanaatindeyiz. Dolayısıyla vadesi 25.04.2020 tarihinden sonrasına sarkan mevduatlarda, 2019 yılına isabet eden ve 2019 dönemi beyannamesinde beyan edilen faiz gelirine isabet eden stopaj tutarının 2020 dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde mahsup ve iadeye konu edilebileceği kanaatindeyiz. 

Vadenin Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Verildiği Tarihten Önce Olması:

Söz konusu mevduatın vadesi eğer 2019 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği 30 Nisan 2020 tarihinden önce olsaydı durum biraz daha farklı olacaktı. Örneğin vadenin altı ay olduğunu; 01.02.2020 tarihinde dolduğunu varsayalım. Bu durumda vade sonunda aşağıdaki muhasebe kaydının atılması gerekmektedir.

Diğer taraftan vadesi değerleme gününden sonra olan vadeli mevduat hesaplarına ilişkin olarak, değerleme gününe kadar tahakkuk eden ve kurum kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınan faiz tutarları üzerinden, ilgili dönem beyannamesinin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar kesinti suretiyle ödenmiş olan verginin, beyannameye dâhil edilen gelire isabet eden kısmı hesaplanan vergiden mahsup edilebilecektir.

Buna göre; vadesi ertesi yıla sarkan (01.02.2020) mevduatın; vergi kesintisi kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar (30 Nisan 2020) yapıldığı için, 2019 yılının faiz gelirine (6.250,00 TL) isabet eden stopaj tutarının (6.250,00 X 0,15=937,50 TL) 2019 kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan vergiden mahsup ve iadesi mümkün olacaktır. Yapılan mahsup işlemi aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilecektir.

Uygulamada 01.01.2020 ile 25.04.2020 tarihinde vadesi sona eren mevduat hesaplarının stopaj tutarları 31.12.2019 tarihli olarak muhasebeleştirilmektedir. Geriye dönük şekilde muhasebeleştirmeni yapılmaması, vadesi dolduğu tarihte mahsuba yönelik muhasebe kaydının atılması gerektiği kanaatindeyiz.

371 hesap, Nisan 2020 döneminde 370 hesap ile kapatılacaktır.