245.03. Enflasyon Düzeltmesine Tâbi Tutulan İştirak Hisselerinin Satılması

31.12.2003 tarihinde yapılan enflasyon düzeltmesi ile 31.12.2023 tarihinde yapılan enflasyon düzeltmesinin yasal dayanağını oluşturan VUK’nun geçici 25. maddesinde; “Bu madde uyarınca düzeltilen kalemlerin elden çıkarılması halinde, bunlara ilişkin enflasyon düzeltme farkları maliyet bedeli addolunur. Şu kadar ki, amortismana tâbi olmayan kıymetlerin düzeltilmiş değerinin altında bir bedelle satılması halinde, düzeltilmiş değerle düzeltme öncesi değer arasındaki farka isabet eden zarar, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınmaz.” şeklinde ifade yer almaktadır.

31.12.2004 tarihi ve 2024 tarihinden itibaren yapılan enflasyon düzeltmesinin yasal dayanağını oluşturan VUK’nun mükerrer 298. maddesinde ise “Enflasyon düzeltmesine tâbi tutulan değerlerin elden çıkarılması halinde, bunlara ilişkin enflasyon düzeltme farkları maliyet addolunur.” şeklinde ifade yer almaktadır.

Amortismana konu olmayan iştirak hisselerinin karlı satışında iki enflasyon düzeltmesi arasında herhangi bir fark bulunmamakta olup düzeltilen tutar maliyet olarak kabul edilmekte ve kazancın tespitinde indirim konusu yapılmaktadır.

İştirak hisselerinin zararlı satışlarında ise 31.12.2003 ve 31.12.2023 tarihli (VUK Geçici 25. Md) enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan zarar kazancın tespitinde indirim konusu yapılamamakta, 31.12.2004 tarih ve 01.01.2024 tarihinden itibaren (VUK Mükerrer 298. Md) enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan zarar kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir. Zararlı satıştaki bu farklılık aşağıdaki tabloda örnek yardımıyla açıklanmıştır.

50.000,00 TL’lik satış zararı 31.12.2003 tarihli VUK'nun geçici 25. maddesine göre yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklandığı için gider olarak dikkate alınması mümkün değildir.

Diğer taraftan satış zararının 31.12.2004 tarihli VUK'nun mükerrer 298. maddesi kapsamında yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanmış olsaydı, gider olarak dikkate alınması mümkün olacaktı. Ancak iştirak hissesi satış kazancının % 75’i KVK’nun 5/1-e maddesine göre istisna kapsamında olup, satıştan doğan zarar, VUK Mük. 298. maddesindeki enflasyon düzeltmesinden kaynaklansa dahi, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/3. maddesine göre söz konusu zararın istisnaya isabet eden % 75’inin gider olarak dikkate alınması mümkün olmayacaktır.

Örnekteki satış işleminin muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir.