335.06. Personel Yemek Giderleri ve Ücret İlişkisi

Personele yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler GVK 61. madde kapsamında ücret olarak kabul edilmelidir. Dolayısıyla personele yemek vermek suretiyle sağlanan menfaatler işverenler tarafından GVK 40/1-2. maddesi kapsamında giderleştirilebilmesi mümkündür.

GVK’nun Kanunun 23/1-8. maddesine göre; hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler (İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 Türk lirasını (2024 yılı için 170 TL.) aşmayan kısmı istisna kapsamındadır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatler ücret olarak vergilendirilir.)

Personele yapılan yemek yardımlarının bordrolaştırılması, gelir vergisi stopajı, damga vergisi, SGK primi ve KDV durumuyla ilgili özet tablo aşağıdaki gibidir. 

02.12.2022 Tarih ve 2022/22 sayılı “Yemek Bedeli” konulu SGK genelgesinin “işverenlerce sigortalılar için üçüncü kişilere nakden yapılan yemek ödemelerinde uygulama” başlıklı 2.1.2. bölümü ve “Sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı ödenen yemek bedellerine ilişkin uygulama” başlıklı 2.1.4. bölümdeki düzenlemelere dayanılarak; iş yerinde yemek verilmediği ancak yemek şirketlerinden hizmeti alındığı ya da karta yemek bedeli yüklendiği durumlar için günlük asgari ücretin %23,65’i SGK’dan istisna, aşan kısım ise SGK primine tabi tutulmuştu. Ancak söz konusu genelgenin 2.1.2. ve 2.1.4. bölümdeki bahsi geçen düzenleme Danıştay Onuncu Daire’sinin 2023/170 esas numaralı ve 2024/1853 karar numaralı kararı iptal edilmiştir. Danıştay’ın bu kararından sonra, söz konusu menfaatlerin (yemek şirketlerinden hizmeti alındığı ya da karta yemek bedeli yüklendiği durumlar) tamamının ayni yardım kapsamında değerlendirilmesi ve herhangi bir sınırlama olmaksızın SGK bildirimi dışında tutulması gerekmektedir. Bu durumda günlük asgari ücretin %23,65’inin SGK priminden istisna edileceği tek işlem, fiili çalışılan günler için nakit yemek bedeli ödemesi olup, bu durumda da sınırı aşan kısım SGK primine tabidir.

Buna Göre;

• Yemek kartı/çeki/kuponunun, yemek bedelinin ödenmesi dışında hiçbir mecrada ve başka hiçbir amaçla, nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde kullanılamaması halinde, bahse konu yemek yardımının sosyal yardım niteliğini koruması ve isçiye emeği karşılığı verilen ücret ya da yan ödemeler vasfını taşımaması nedeniyle “ayni yardım” kapsamında değerlendirilerek yemek kartı/çeki/kuponuna yüklenen tutarın prime esas kazanca dahil edilmemesi gerektiği,
• Yemek bedelinin ödenmesi dışında başka mecralarda ve başka amaçlarla nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde kullanılması halinde, bahse konu yemek yardımının “nakdi yardım” kapsamında değerlendirilmesi ve günlük brüt asgari ücretin % 23,65’inin prime esas kazanca tabi tutulmaması, bu tutarı asan kısmının ise sigorta primine tâbi olması gerektiği,
• Fiili çalışılan günler için personele para olarak nakit yemek bedeli ödenmesi durumunda, günlük brüt asgari ücretin % 23,65’inin prime esas kazanca tabi tutulmaması, bu tutarı asan kısmının ise sigorta primine tâbi olması gerektiği,

kanaatindeyiz. 

Gün içerisinde birden fazla yemek yenmesi durumunda istisna tutarının ayrı ayrı uygulanması mümkün değildir.

Nakit olarak yapılan yemek bedeli ödemelerinin, Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte belirlenen ödeme usulüne göre yapılması gerekmektedir.

İş gereği işletme dışında seyahat eden personelin bu seyahatin gereği olarak yaptığı yemek harcamalarının (gider karşılıkları) esas itibariyle GVK 61. maddesi kapsamında personele yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaat olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak GVK’nun 24. maddesi kapsamında istisna uygulanması mümkündür. İstisna kapsamında olsa dahi bordroda gösterilmelidir.

Diğer taraftan GVK’nun 40/1-4. maddesine göre; işle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat maksadının gerektirdiği süreye maksur olmak şartıyla) kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilmekte olup, seyahat esnasındaki yemek giderleri de bu kapsamda gider olarak dikkate alınabilecektir.

KDV:

GVK’nın 23/8 maddesine göre istisnaya tabi tutulan bir günlük yemek bedeline katma değer vergisi dâhil değildir. Yemek bedelinin 2024 yılı için 170,00 TL’lik kısmı, vergiden istisna edilecek, bu bedele isabet eden katma değer vergisi işverenlerce indirim konusu yapılacaktır. Yemek bedelinin tutarının 170,00 TL’yi aşması halinde, aşan kısım (istisna tutarına isabet eden katma değer vergisi hariç olmak üzere) net ödenen ücret olarak kabul edilecek ve vergiye tabi tutulacaktır.

Personele yapılan nakdi yardımlar KDV’nin konusuna girmemektedir. Ayni yardımlarda ise durum farklıdır. Vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi KDV’ye tabidir. Ancak personele bedelsiz sağlanan menfaatlerden; personele işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi, işletmenin iktisadi faaliyetini sürdürebilmesi için yapılan ve işletmede yaratılan katma değerin ve maliyetin bir unsuru olduğu için personele tahsis sırasında KDV’ye tabi tutulmaz. Bu mal ve hizmetlerin iktisabında yüklenilen vergiler ise genel hükümlere göre indirim konusu yapılabilir.

Çalışanlara verilen yemek kartları için ödenen bedeller üzerinden (fiilen çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 2024 yılı için en fazla 170,00 TL’lik kısmına isabet eden) hesaplanan KDV tutarlarının indirimi mümkündür.

Faturalar işveren adına düzenlenmelidir. Personel adına düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’ler indirim konusu yapılamayacaktır.

Damga Vergisi:

Hizmet erbabına yapılan ödemelere ilişkin olarak düzenlenen kâğıtlarda yer alan tutarın, 193 sayılı Kanunun 23. maddesinde yer alan istisnalara isabet eden kısmı damga vergisinden istisnadır.

Bordrolaştırma:

İşverenlerce hizmet erbabına nakit olarak verilen yemek bedelinin tamamının, istisna kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın ücret bordrosunda gösterilmesi gerekmektedir. Ancak istisna kapsamındaki yemek bedeli ödemeleri vergi matrahına dâhil edilmeyecektir.

İşverenler, civar lokantalardan veya yemek verme hizmeti sağlayan diğer kuruluşlardan hizmet erbabına yemek vermek suretiyle sağladıkları menfaatlerin vergiden istisna edilecek kısmı ile vergiye tabi olacak kısmını belirlemeleri bakımından, ücret bordrosunda bu hususu göstermek zorundadırlar. İşverenler yaptıkları bu ücret ödemelerini ücret bordrosuna dayandırarak, genel hükümlere göre gider yazacaklardır. Lokantalar veya yemek verme hizmetini sağlayanlardan alınan faturalar, bu bordronun eki niteliğinde gider belgesi kabul edilecektir.

Örnek olarak işverenin, asgari ücret alan işçisine karta yükleme ya da civar lokantaların birisi ile yaptığı anlaşmaya göre yemek vermek suretiyle sağladığı menfaatin ücret hesaplaması ve bordrosu aşağıdaki gibi olacaktır.

Ayni yemek kartı dolayısıyla gelen yemek faturasının kaydı:

Personel adına ödenen ve istisna haddini aşan yemek bedeli personelden alacak olarak muhasebeleştirilir.

Personelin bordrosu ise aşağıdaki gibi muhasebeleştirilmelidir. KDV dâhil bedel bordroya ücret olarak yansıtılmalıdır.

İşverenin, asgari ücret alan işçisine sadece yemek değil nakit olarak alışveriş yapma imkânı tanıyan kartlara para yüklemek suretiyle sağladığı menfaatin ücret hesaplaması ve bordrosu aşağıdaki gibi olacaktır.

Nakdi yemek kartı dolayısıyla gelen yemek faturasının kaydı:

Personel adına ödenen ve istisna haddini aşan yemek bedeli personelden alacak olarak muhasebeleştirilir.

Bedel personelin bordrosuna ücret olarak yansıtılarak aşağıdaki gibi muhasebeleştirilmelidir.