335.14. Burs Ödemeleri
Kasım 21, 2024350 – 358. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri
Kasım 21, 2024Döviz cinsinden alınan avansların; alış işlemlerine değil satış işlemlerine yönelik olması ve VUK’un 262. maddesinde yer alan maliyet bedeli kapsamına girmemesi nedeniyle, alınan avanslara ilişkin kur farklarının maliyet bedeliyle ilişkilendirilmesi mümkün değildir.
Buna göre mal veya hizmet satışı amacıyla döviz cinsinden alınan avansların muhasebeleştirilmesinde aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılması gerekmektedir.
Avans alışı muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. (KDV dâhil 1.000,00 $ bedel ile emtia satışı için anlaşıldığını ve tutarın tamamının avans olarak alındığını kabul edelim.)
| 102 | Bankalar Hesabı | 2.500,00 | |||
| 340 | Alınan Sipariş Avansları | 2.500,00 | |||
Dönem sonu avans kur değerleme kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır. (Kur: 3,00)
| 656 | Kambiyo Zararları | 500,00 | |||
| 340 | Alınan Sipariş Avansları | 500,00 | |||
Uygulamada; alınan avans değerlemesi yapılırken, avans kur farkının (740-150-153-258) alacaklı / 340 borçlu şeklinde muhasebeleştirildiğine rastlanmaktadır. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere alınan avansların; iktisadi kıymet iktisabıyla değil, satışıyla ilgili olması nedeniyle, alınan avans kur farkının maliyet ile ilişkilendirilmesi mümkün değildir.
Vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği (faturanın düzenlendiği) tarihte yapılan kur değerlemesi, satış ve maliyet kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır. (Kur: 3,50)
| 656 | Kambiyo Zararları | 500,00 | |||
| 340 | Alınan Sipariş Avansları | 500,00 | |||
| 340 | Alınan Sipariş Avansları | 3.500,00 | |||
| 600 | Yurt İçi Satışlar Hesabı | 2.966,10 | |||
| 391 | Hesaplanan KDV | 533,90 | |||
| 620 | Satılan Mamullerin Maliyeti | 2.000,00 | |||
| 152 | Mamuller | 2.000,00 | |||
Yukarıdaki kayıtlardan görüleceği üzere alınan avanslara ilişkin kur farkı satışlarla ilgili olduğu için satış gelirine dâhil edilmiştir.
Vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği tarihte düzenlenen fatura, avansın değerlemesi sonucu oluşan kur farklarını da kapsamaktadır. Bu nedenle, alınan avanslarla ilgili kur farkı faturası düzenlenmesi mümkün değildir. KDV Uygulama Genel Tebliği’nin III.A.5.3. bölümünde yer alan düzenleme, avans niteliğindeki önceden yapılan ödemeler ilişkin değil, vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği tarihten sonra yapılan ödemelere ilişkindir.
Alınan avanslara ilişkin kur farklarının değerleme yapıldığı dönemde değil de; ilgili emtianın satıldığı dönemde vergilendirilmesi gerektiği görüşleri ileri sürülmektedir. Ancak maliye söz konusu görüşü benimsememiştir.