111.01. Menkul Kıymetlerin Değerlemesi
Kasım 7, 2024120.01. Ticari Alacaklarda Vade Farkı
Kasım 7, 2024Yabancı Devlet Tahvillerinin Vergilendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi aşağıda örnek yardımıyla açıklanacaktır. Bu açıklamalar Borsa İstanbul'da işlem görmeyen eurobondlar için de geçerlidir.
Örnek:
İhraç tarihi 15.2.2018
Kupon Vadesi 6'şar Aylık
Alış Tarihi 15.7.2018
İtfa Tarihi 15.2.2020
Nominal Bedel $ 100.000.000,00
Alış Bedeli (Kirli Fiyat) $ 101.000.000,00
Kupon Ödemesi $ 1.500.000,00
İşlemiş Faiz $ 1.244.505,49
Kalan Faiz $ 255.494,51
Temiz Fiyat $ 99.755.494,51 (Temiz Fiyat=Sözleşme fiyatı-İşlemiş faiz)
Tahvil Satın alma işleminin muhasebeleştirilmesi ($ Kuru: 4 TL):
Yabancı devlet tahvilleri borsada işlem görmedikleri için VUK’un 279. maddesine göre kıst getiri usulüne göre değerlenmektedir.
15.7.2018
112 |
| Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları* | 399.021.978,02 |
| |
112 | Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları** | 4.978.021,98 |
| ||
| 102 |
| Bankalar |
| 404.000.000,00 |
* Temiz işlem fiyatı, tahvilin alış bedeli olarak kabul edilir.
** Kuponlu bir tahvilin ikincil piyasada satın alınmasında işlemiş faiz mevcut ise; işlemiş faiz tutarı, kupon alış bedeli olarak kabul edilir.
Faiz Kupon Tahsili ($ Kuru: 4,5):
15.8.2018
102 |
| Bankalar | 6.750.000,00 |
| |
| 112 | Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları | 4.978.021,98 | ||
| 646 | Kambiyo Kârları* | 622.252,75 | ||
| 642 |
| Faiz Gelirleri |
| 1.149.725,27 |
* Satınalma işleminden önce işlemiş olan tahvil kıst getiri tutarı (Kupon alış bedeli), kupon faiz ödemesi ile kapatılır. Bu kısma isabet eden kur farkı ise 646 kambiyo kârları hesabına alınarak kazanca dâhil edilir.
Dönemsel Faiz ve Kur Farkı Tahakkuku ($ Kuru: 5):
30.9.2018
112 |
| Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları | 99.755.494,51 |
| |
181 | Gelir Tahakkukları | 1.875.000,00 |
| ||
| 646 | Kambiyo Kârları* | 99.755.494,51 | ||
| 642 |
| Faiz Gelirleri |
| 1.875.000,00 |
*112 hesapta takip edilen döviz cinsinden tahviller VUK’un 280. maddesinde yer almamaktadır. Ancak idarenin görüşü alacak olarak değerlendirip kur değerlemesine tabi tutulması gerektiği yönündedir.
Dönemsel Faiz ve Kur Farkı Tahakkuku ($ Kuru: 5,5):
31.12.2018
112 |
| Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları* | 49.877.747,25 |
| |
181 | Gelir Tahakkukları | 6.187.500,00 |
| ||
| 646 | Kambiyo Kârları* | 49.877.747,25 | ||
| 642 |
| Faiz Gelirleri |
| 6.187.500,00 |
Faiz Kupon Tahsili ($ Kuru: 6,5):
15.2.2019
102 |
| Bankalar | 9.750.000,00 |
| |
| 181 | Gelir Tahakkukları | 8.062.500,00 | ||
| 642 |
| Faiz Gelirleri |
| 1.687.500,00 |
Devam eden dönemlerde yukarıdaki şekilde hem kur değerlemeleri, hem faiz tahakkuku hem de kupon faiz tahsil işlemleri yapılmalıdır. Tahvilin itfa işlemi ise aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilmelidir.
Tahvil İtfası ($ Kuru: 8):
15.2.2020
102 |
| Bankalar | 812.000.000,00 |
| |
| 112 | Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları | xxxxxxxxxx | ||
| 645 | Menkul Kıymet Satış Kârları Hesabı | xxxxxxxxxx | ||
| 646 | Kambiyo Kârları | xxxxxxxxxx | ||
| 181 | Gelir Tahakkukları | xxxxxxxxxx | ||
| 642 |
| Faiz Gelirleri |
| xxxxxxxxxx |
Tahvil ve bonoların Borsa İstanbul'da işlem görmesi halinde; dönem sonu değerlemelerinde faiz ve kur değerlemelerine ilave olarak 112 hesap bakiyesinin borsa rayici ile değerlemesi de yapılmalıdır.